پیشگیری از سنگ کلیه

اُگزالات (Oxalate) در خوراکی‌های بسیاری از جمله میوه‌ها و سبزی‌ها، آجیل و و انواع مغزها، غلات، حبوبات و حتی شکلات و چای وجود دارد. خوراکی‌هایی از قبیل بادام زمینی، ریواس، اسفناج، انواع چغندر، شکلات و سیب زمینی شیرین منابع غنی اگزالات هستند. مصرف متعادل این خوراکی‌ها ممکن است برای افراد مبتلا به سنگ‌های اُگزالات-کلسیم که شایع‌ترین نوع سنگ کلیه است، مفید باشد. باور غلطی وجود دارد مبنی بر اینکه با حذف غذاهای حاوی اُگزالات احتمال ابتلا به سنگ کلیه کاهش می‌یابد. اگرچه این نکته در تئوری درست به نظر می‌رسد، اما درمان مناسبی برای سنگ کلیه نیست. سنگ کلیه اغلب از ترکیب کلسیم و اُگزالات هنگام تولید ادرار در کلیه‌ها ایجاد می‌شوند.
چه کنیم: غذاها و نوشیدنی‌های حاوی اُگزالات را همراه با خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های حاوی کلسیم مصرف کنید. با این کار احتمال ترکیب این دو ماده در شکم و روده‌ها، پیش از اینکه به کلیه‌ها برسند، بیشتر می‌شود و در نتیجه احتمال ایجاد سنگ کلیه کاهش می‌یابد.

به خاطر نام و ترکیبش، بسیاری باور دارند کلسیم عامل اصلی شکل‌گیری سنگ کلیه است. افراد بسیاری به غلط انتظار دارند با کاهش یا حذف مواد غذایی حاوی کلسیم از شر سنگ کلیه خلاص شوند. حتی برخی پزشکان به بیماران‌شان توصیه‌ می‌کنند میزان کلسیم دریافتی‌شان را کاهش دهند! اتفاقا کمبود کلسیم در رژیم غذایی، احتمال ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می‌دهد.
چه کنیم: به جای کلسیم، مصرف سدیم را کاهش دهید و همچنین غذاهای حاوی کلسیم و مواد حاوی اگزالات را همزمان مصرف کنید.

دفع سنگ کلیه یکی از دردناک‌ترین تجربه‌های هر فردی است اما بدبختانه افراد بسیاری آن را بیش از یک بار و بارها تجربه می‌کنند. مطالعات نشان داده‌اند بروز حتی یک سنگ کلیه، احتمال بروز موارد بعدی را به طور چشمگیری افزایش می‌دهد. بیشتر مبتلایان از هیچ کاری برای جلوگیری از بروز دوباره‌ی سنگ کلیه فروگذار نمی‌کنند. اما اینطور به نظر می‌رسد افراد پس از بروز اولین سنگ کلیه، تغییرات لازم را در زندگی‌شان ایجاد نمی‌کنند. تحقیقات دکتر جاگرو و تیمش نشان می‌دهد بیماران مبتلا به سنگ کلیه همیشه توصیه‌ها و دستورات نفرولوژیست یا متخصص مجاری ادراری را جدی نمی‌گیرند. حدود ۱۵ درصد بیماران داروهای تجویز شده را مصرف نمی‌کنند و ۴۱ درصد بیماران تغییرات تغذیه‌ای را که مانع بروز دوباره سنگ کلیه می‌شوند، اعمال نمی‌کنند.
چه کنیم: بی‌توجهی نکنید. بدون داروی مناسب و بهبود رژیم غذایی، بروز سنگ کلیه بارها تکرار می‌شود و کلیه‌ی سنگ‌ساز ممکن است منجر به بروز مشکلات دیگری از جمله بیماری‌‌های کلیوی شود.

اگر متوجه شدید سنگ کلیه دارید، هول نکنید، در عوض بهتر است یک لیوان شربت آبلیمو میل کنید! بله، در کنار مصرف دارو، از رژیم‌های غذایی مناسب هم نباید غافل شوید. شاید مصرف قرص برای رفع مشکل‌تان ساده‌تر باشد اما فراموش نکنید تغییر سبک زندگی تأثیر بسزایی در سلامتی عمومی شما خواهد داشت.
چه کنیم: هر زمان لیمو دیدید به کلیه‌های‌تان فکر کنید. سنگ کلیه‌ی مزمن معمولا با سیتراتِ پتاسیوم درمان می‌شود اما تحقیقات نشان داده‌اند انواع لیموترش و سایر میوه‌ها و آبمیوه‌های طبیعیِ حاوی سیترات نیز اثر مشابهی در جلوگیری از بروز سنگ کلیه دارند. البته باید مراقب میزان قند مصرفی باشید زیرا احتمال بروز سنگ کلیه را بالا می‌برد. لیمونادهای بدون قند بنوشید یا بهتر از آن، خودتان آبلیمو و آب را ترکیب کنید و جایگزین مناسبی برای قند (مثل عسل) بیابید. به عقیده‌ی دکتر جاگرو، سیترات موجود در ادرار مانع ترکیب کلسیم با دیگر مواد شکل‌دهنده‌ی سنگ کلیه می‌شود. همچنین شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه سیترات مانع پیوند کریستال‌های موجود در کلیه و بزرگ‌تر شدن آنها می‌شود.